Petro Dhimitri, i njohur ndryshe si Petro Fotografi, lindi më 1869-n në qytetin e Korçës, asokohe kryeqendër e një ndarjeje administrative të Perandorisë Osmane në juglindje të Shqipërisë. Në moshë të njomë mërgon në Stamboll, prej nga do të kthehet në vendlindje vetëm nga fundi i shekullit, tashmë si një i ri i pjekur dhe një fotograf me përvojë. Në këto vite, fotografë të tjerë sapo kishin filluar të ushtronin zanatin e fotografit në Korçë: Papa Jani Zengo, Kristo Sulidhi, e vite më pas Thimi Zografi dhe greku Athanas Nikolakopulos, të gjithë me larmi përvojash dhe stilesh vetjake. <p><p>

Fotografitë më të hershme (të njohura gjer më sot) janë të vitit 1894 dhe na vijnë nga Vlora, qytet me të cilin do të krijonte një lidhje të veçantë pune, por edhe veprimtarie patriotike më pas. Këto dy shkrepje (duhet të kenë qenë disa të tilla) i përkasin familjes së mirënjohur të Syrja Bej Vlorës dhe tregojnë anëtarët e saj në mjediset e brendshme të sarajeve të tyre në Vlorë.<p><p>

Përveç ushtrimit të zejes në aspektin komercial, Petro Dhimitri i përkushtohet edhe pasqyrimit të ngjarjeve të vrullshme që çuan në Pavarësinë e Shqipërisë dhe themelimin e shtetit shqiptar. Dëshmitar i përpiktë i një kohe konfliktesh të mëdha dhe ndryshimesh të thella politike, si shembja e Perandorisë Osmane, krijimi i shtetit shqiptar, luftërat ballkanike, ardhja e princit Wilhelm von Wied, Lufta e Madhe – ngjarje të cilat ndoqën trajektoret e tyre me beteja, kryengritje dhe trazira të brendshme – na përcillen me vërtetësi mbresëlënëse nëpërmjet imazheve të gjalla të Petro Dhimitrit.<p><p>

Pasioni i artistit shkrihet me atë të patriotit në përcjelljen e këtyre dëshmive, si në fotot e Kongresit të Elbasanit (1909), hapjes së Shkollës Normale (1909), Mitingut të Alfabetit (Korçë 1910) etj.<p><p>

Në fund të vitit 1913 realizon në Vlorë ciklin e njohur të festimeve të përvjetorit të parë të Pavarësisë, të vetmet imazhe që pasqyrojnë këtë ngjarje madhore për shqiptarët.<p><p>

Në mars të vitit 1914 gjendet në Durrës, ku përcjell pothuajse gjithë ‘aventurën 6-mujore’ të Princit të kurorës shqiptare Wilhelm von Wied, nga dita e mbërritjes me ceremonira dhe fanfara gjer në dëbimin e tij me kryengritje të armatosur.<p><p>

Në vitet e fundit të Luftës së Parë Botërore gjendet kryesisht në Korçë, e cila në këtë kohë ishte nën kontrollin e trupave franceze, ndërsa shqiptarët vetadministroheshin me krijesën e tyre, Republikën Autonome jetëshkurtër të Korçës. Përveç fotografive të trupave ushtarake dhe personaliteteve të ndryshme civile dhe fetare, me vlera të veçanta historike janë fotot e repartit ushtarak shqiptar që merr në administrim qytetin e Korçës (1920) dhe fotot e Komisionit Ndërkombëtar të përcaktimit të kufijve të shtetit shqiptar (1923).<p><p>

Përveç këtyre angazhimeve patriotike (të cilat ia ndryshojnë sërish nofkën në Petro Shqiptari), fotografi arrin kulmet e veta artistike me shkrepjet në intimitetin e familjes. Portretet e dy bijave janë ndër më të bukurat dhe më të arrirat e historisë së fotografisë shqiptare.<p><p>

Në vitet ’30, fotografia nuk është më një zeje e rrallë dhe e çuditshme, dhe numri i studiove në Korçë, si në gjithë Shqipërinë, rritet vit pas viti, duke e konkurruar fotografin tashmë të moshuar e të lodhur me të rejat më të fundit të teknikës dhe të modës. I mbetur vetëm pas mërgimit të vajzave të martuara dhe në pamundësi fizike, për shkak të problemeve të mëdha me shikimin, gradualisht aktiviteti i Petros rrallohet, derisa shuhet plotësisht me pushtimin italian më 1939-n.<p><p>

I verbuar dhe i shpërfillur vdes i vetmuar në Korçë më 1953.<p><p>

Rubens Shima

@@@@@@@

Përveç ushtrimit të zejes në aspektin komercial, Petro Dhimitri i përkushtohet edhe pasqyrimit të ngjarjeve të vrullshme që çuan në Pavarësinë e Shqipërisë dhe themelimin e shtetit shqiptar. ##### ##### ##### Përveç këtyre angazhimeve patriotike (të cilat ia ndryshojnë sërish nofkën në Petro Shqiptari), fotografi arrin kulmet e veta artistike me shkrepjet në intimitetin e familjes. Portretet e dy bijave janë ndër më të bukurat dhe më të arrirat e historisë së fotografisë shqiptare.

@@@@@@@

Petro Dhimitri | Vajzë myslimane Korçare | 1920 | pllakë xhami

@@@@@@@

Petro Dhimitri | Djalosh në pozë, Korçë | 1922 | pllakë xhami